İzmir; coğrafi konum ve buna bağlı olarak iklim yapısı nedeni ile ekonomik ve kültürel anlamda Antik Çağ'dan bugüne kadar önemli bir merkez olma özelliğini korumuştur.
1300’lü yılların başlarında Türkler İzmir önlerinde görünmüşler ve Bizans İmparatorluğu hâkimiyetinde olan şehre baskınlar düzenlemişlerdir. Aydınoğlu Mehmed Bey 1317’de Kadifekale’yi, Mehmed Bey’in oğlu Umur Bey de İzmir Liman Kalesi’ni 1329’da ele geçirmiştir; böylece İzmir’in tamamında Türk hakimiyeti tam olarak kurulmuştur. Aydınoğlu Beyliği 1389 yılında Osmanlı egemenliğine katılmış ve dolayısıyla İzmir Osmanlı Devleti sınırlarına dahil olmuştur. İzmir, 1425 yılında “Sığla Sancağı” adıyla Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır. Başlangıçta “Anadolu Eyaleti”ne bağlı olan kent daha sonra bağımsız bir sancak olarak İstanbul’a ardından da 1811 yılında Aydın Eyaleti’ne bağlanmıştır. Eyalet merkezi, 1850 yılında İzmir’e alınmıştır. 1864 tarihli “Vilayet Nizamnamesi” ile 23 Mayıs 1867 tarihinde, merkez İzmir olmak üzere “Aydın Vilayeti” kurulmuştur.
Belediyeler kurulmadan önce Osmanlı Devleti’nde Belediye Başkanlığı görevini kadı gerçekleştirmektedir. Fakat İzmir’in özellikle liman kenti olması nedeni ile artan ticaret hacmi yeni bir yönetim birimi oluşturulması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bölge halkına daha iyi hizmet verebilmek, ticareti daha güvenilir bir şekilde denetlemek amacıyla, modern bir örgütlenme modeline ihtiyaç duyulmuştur. Bölgede ticari faaliyet gösteren gruplar da şehrin ıslahıyla daha rahat çalışabileceklerini düşünerek bu konuda taleplerini dile getirmişlerdir. Bu nedenlerden dolayı Osmanlı Devleti, 25 Kasım 1867 yılında İzmir’de bir belediye örgütünün kurulmasına izin vermiştir. 1868 tarihinde de “İzmir Belediyesi”nin kurulumu gerçekleşmiştir.
20 Nisan 1924 tarihli 491 sayılı “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu”nun 89-91 maddelerine göre sancaklar kaldırılarak vilayetler kurulmuştur. Bunun sonucunda Aydın Vilayeti parçalanmış, İzmir Merkez Sancağı da “İzmir Vilayeti” adını almıştır. 10 Haziran 1949 tarih ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, dayalı olduğu 1924 Anayasası'na uygun olarak merkezi yönetimin, taşrada “il sistemine” göre örgütlenmesini ve illerin “yetki genişliği” ilkesine göre yönetilmesini öngören bir sistem getirmiştir. Bu dönemde idari bölünme; coğrafi konum, ekonomik koşullar ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre “il, ilçe, bucak” biçimindedir.
İzmir’de 1950 yılında ilçe sayısı 17, köy sayısı 682’dir. 1950 yılında merkez ilçeye bağlı 6 bucak bulunmaktadır. Bunlar Merkez, Bornova, Buca, Cumaovası, Değirmendere ve Karşıyaka’dır. Karşıyaka 4 Mart 1954 tarih ve 6325 sayılı yasa ile 1 Haziran 1954 tarihinden itibaren, Selçuk 27 Haziran 1957 tarihinden itibaren, Bornova ise aynı yasa ile 1 Nisan 1958 tarihinden itibaren ilçe olurken Kuşadası; 1 Eylül 1957 tarihinden itibaren İzmir’den ayrılarak Aydın’a bağlanmıştır. 1950’li yılların ortalarında Eşrefpaşa bucağı, 1960’a doğru da Güzelbahçe bucağı kurulmuştur. 1950’lerin sonunda Narlıdere adını almıştır. 1950’de merkez bucağına bağlı olan Seydiköy, Eşrefpaşa’nın bucak olması ile buraya bağlanmış, 1955’ten sonra Gaziemir adını almıştır. 1950 yılında yeni kurulmuş bir köy olan Gültepe, önce Bornova’ya bağlıyken 1959 yılında merkez ilçeye bağlanmıştır.
9 Temmuz 1984 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 3030 Sayılı “Büyükşehir Belediyesi Kanunu”nun yürürlüğe girmesiyle “Merkez İlçe Belediyesi” kurulmuştur.
4 Temmuz 1987 tarihli Resmi Gazete'de 3392 Sayılı “103 İlçe Kurulması Hakkında Kanun” ile İzmir Merkez İlçe’nin hudutları içinde (Buca Hariç) kalan mahalleler Merkez ve İzmir Merkez İlçe Belediyesinin adı “Konak Belediyesi” olmak üzere değiştirilmiştir. Konak Belediyesi 22 Temmuz 1988 tarihinde teşkilatlanması tamamlanmış olarak faaliyete geçmiştir.
1950 yılında merkez bucağına bağlı olan Narlıdere bir muhtarlık konumundadır. 1962 yılında Narlıdere Belediyesi kurulmuş ve 12 Eylül 1980 darbesine kadar devam etmiştir. Askeri darbe sonucu Narlıdere Belediyesi kapatılmış ve 1992 yılına kadar Konak İlçesinin bazı mahallelerinden oluşan bir semt konumundadır. 3 Haziran 1992 tarih ve 21247 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan kanunla Güzelbahçe ile birleştirilerek Narlıbahçe adı ile ilçe konumuna gelmiş ve Konak Belediyesi ilçe sınırları içerisinden ayrılmıştır. Balçova İlçesi de aynı Kanun ile Konak İlçe sınırları arasından ayrılmıştır.
6 Mart 2008 tarihli ve 5747 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Kanunla Karabağlar İlçesi kurulmuş ve bu ilçe de 2009 Yerel seçimlerinin ardından Konak İlçesi sınırlarından ayrılmıştır.
Konak Belediyesi’ne bağlı 111 mahalle, 2905 sokak, 90 cadde, 19 bulvar, 14 meydan bulunmaktadır.
Konak İlçesi Nüfus Yapısı: Konak ilçesi İzmir ilinin ticari ve turizm faaliyetlerinden dolayı gece ve gündüz nüfus dalgalanmalarının en fazla yaşandığı ilçedir. Yaşayan kentli sayısının yanı sıra ticaret ve turizm faaliyetleri nedeniyle bir uğrak yeri konumunda olması, kayıt altına alınan nüfus sayısı ile alınamayan nüfus sayısı arasında büyük farklılıklar olduğu gözlemlenmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 1990-2021 yılları arasında nüfus verileri şu şekildedir:
| Yıllara Göre Konak İlçesi Nüfus Değişimi | |
| Yıl | Toplam |
| 1990 | 874.597 |
| 2000 | 782.309 |
| 2007 | 848.226 |
| 2008 | 811.112 |
| 2009 | 411.112 |
| 2010 | 405.580 |
| 2011 | 397.201 |
| 2012 | 390.682 |
| 2013 | 385.843 |
| 2014 | 380.295 |
| 2015 | 375.490 |
| 2016 | 370.662 |
| 2017 | 363.181 |
| 2018 | 356.563 |
| 2019 | 351.572 |
| 2020 | 344.678 |
| 2021 | 336.545 |
* Nüfustaki keskin azalma Karabağlar Belediyesi’nin ayrılması sonucu oluşmuştur.
Merkez İlçe Belediyesi Kuruluncaya Kadar İzmir Belediyesi'nde Görev Yapan Belediye Başkanları
1892 Yenişehirli Ahmet Efendi
1892-1893 Ragıp Paşa
1894-1895 Yahya Hayati Paşa
1895-1907 Eşref Paşa
1908 Tevfik Paşa
1908-1910 Ali Nizami Bey
1911-1912 Dr. Ethem Taşlıoğlu
1913-1918 Evliyazade Refik Bey
1919-1920 Hacı Hasan Paşa
1922-1924 Şükrü Kaya
1924 Muammer Uşaklıgil
1924-1925 Hüseyin Aziz Akyürek
1928-1930 Dr. Hulusi Alataş
1930-1931 Sezai Göker
1931-1940 Dr. Behçet Uz
1941-1949 Reşat Leblebicioğlu
1949-1950 Hulusi Naci Selek
1950-1954 Av. Rauf Onursal
1954-1955 Dr. Selahattin Akçiçek
1955-1957 Av. Enver Dündar Başar
1957-1960 Faruk Tunca
1960 Sefa Poyraz
1960-1961 Burhanettin Uluç
1962-1963 Enver Saatçigil
1963 Rebii Başol
1963-1973 Osman Kibar
1973-1980 İhsan Alyanak
1980-1983 Cahit Günay
1983-1984 Ceyhan Demir
Konak Belediye Başkanları
1984-1989 Süha Baykal (Kurucu Belediye Başkanı)
1989-1999 Ahmet Sarışın
1999-2004 Erdal İzgi
2004-2009 Ali Muzaffer Tunçağ
2009-2014 Hakan Tartan
2014-2019 Sema Pekdaş
2019-2024 Abdül Batur
2024- Nilüfer Çınarlı Mutlu
Kaynakça:
Sürgevil, Sabri; Basmane Garı ve Çevresi, İBB. APİKAM Yayını, İzmir 2011
İzmir Kent Ansiklopedisi; İzmir’de İdari ve Mahalli Yer Adları, İkinci Cilt, Yaşar ÜRÜK, İlhan PINAR, İBB. APİKAM Yayını, İzmir 2013
Gedikler, Hülya Gölgesiz; 1950’li yıllarda İzmir, Şenocak Yayınları, İzmir 2012
İzmir Kent Tarihi; İzmir İl Kültür Müdürlüğü, Eylül 2009
İzmir İli İlçelerinin Ekonomik Profili ve Alternatif Yatırım Olanakları; İzmir Ticaret Odası Yayını, İzmir 2
Türkiye İstatistik Kurumu “1990- 2021 arası genel nüfus sayımı verileri” www.tuik.gov.tr
T.C.Resmi Gazete Web Sayfası www.resmigazete.gov.tr
İzmir Büyükşehir Belediyesi Web Sitesi www.izmir.bel.tr